Ogenschijnlijk niets bijzonders: een heg en een hek aan een lange, rechte weg in de verkaveling. Totdat je het hek binnengaat. Direct valt de stilte en rust op van zingende vogels, zoemende bijen en een overvloed aan de mooiste bloemen en planten. Wat een plek! De naam Teeltstation West-Friesland klinkt bijna vreemd bij de fantastische tuin waar het om draait. En de bijenteelt die daar volop in gang is.
Bert-Jan Hoff is al enige uren bezig op de tuin als dit interview gehouden wordt. Een dagelijkse routine, want hier is altijd iets te doen. Ook voor hemzelf is dit een Hof van Eden, een paradijs waar hij graag te vinden is. En niet alleen hij: ook zijn vrouw Sigrid brengt hier heel wat tijd door om er wat moois van te maken. Net als zijn (schoon)kinderen en kleinkinderen, die er de tijd van hun leven hebben met een eigengemaakte hut en een moestuintje waar ze zelf voor mogen zorgen.
Toen Bert-Jan zich vijfendertig jaar geleden uit interesse verdiepte in de honingbij vermoedde hij niet dat het hierop zou uitlopen. Hij was al zo’n vijfentwintig jaar hobbyimker toen hij besloot zich in te professionaliseren. “Ik zag al jaren hoe de Varroamijt een steeds groter probleem werd voor bijen. Samen met neonicotinoïden (afkomstig uit de gewasbescherming) waren ze de oorzaak van de grote bijensterfte die wereldwijd voorkwam. Neonicotinoïden breken zeer slecht af, werken naar de bodem en doden alles wat leeft in de grond. De Varroamijt laat zich insluiten in het jonge broed en voedt zich met de eiwitreserves van de larve, wat voor misvormde bijen zorgt. Daarnaast brengt de mijt, net als de rat, virussen over die dodelijk zijn voor het bijenvolk. Het waren Franse imkers die voor het eerst zagen hoe destructief de combinatie van die twee is.”
Schoonmaakgenen
Bert-Jan deed veel onderzoek naar het hygiënische gedrag van bijen. “Het zijn hele schone beestjes: ze vertonen opruim- en poetsgedrag en hebben daarnaast een neus voor het opsporen van wat niet klopt. Daar ben ik met de stichting op gaan selecteren. Er zijn nu bijen die de Varroamijt zelf ontdekken en opruimen door het voortplantingsproces van de mijt te verstoren. Daarbij maken de bijen gebruik van hygiënisch gedrag waarbij elke bij een taak heeft, gerangschikt op leeftijd. Een ingenieus systeem van de bij zelf, zodat imkeren op termijn weer zonder bestrijdingsmiddelen kan.”
Goed voor de hele omgeving
Alle kennis en ervaring is ondergebracht in de stichting Teeltstation West-Friesland. “Er zit geen patent op de bij, die vliegt rond, van bloem tot bloem. De bij draagt z’n hele genenpakketje bij zich en doet daarmee goed in de hele omgeving. Dat is heel mooi, maar tegelijk is het ook heel belangrijk dat de resistente rassen in stand gehouden worden. Daarom besloot ik deze stichting op te richten. Het bestuur bestaat uit vijf mensen, van imker tot veredelaar, met verstand van zaken dus. De stichting is helemaal afhankelijk van giften en heeft de ANBI-status, alles is goed verankerd. De Rabobank zorgde ervoor dat de stichting en ik het werk op dit mooie stukje grond konden uitbreiden, Microsoft sponsorde met een grote gift die de stichting in staat stelde om zich van kasten en nieuw, aanvullend genetisch materiaal te voorzien. Bij het Landschap Noord-Holland is een aanvraag gedaan voor een ecologisch toilet voor bezoekers en vrijwilligers, maar die werd helaas niet gehonoreerd. Nu zijn we op zoek naar nieuwe sponsoren, een tijdrovende maar dankbare klus. Alles voor het veiligstellen van de honingbij!”
Cursussen
Bert-Jan vindt het belangrijk om zijn kennis met anderen te delen. “De bij is buitengewoon belangrijk voor de voedselketen. Hoe meer mensen dit weten, hoe beter, Daarom geef ik cursussen waarbij cursisten hun eigen bijenvolk kunnen beginnen. Zo’n cursus duurt van januari – september, het neemt dus enige maanden in beslag. Van theorie naar een eigen volk, dat is het idee.”
Honing
De bijen van Bert-Jan zorgen uiteraard ook voor honing. “Met afstand het mooiste product van de natuur, als je het mij vraagt. De bij verzamelt nectar via bloemen en weet dat in te dikken tot de lekkerste zoetstof op aarde. En nog gezond ook: voor mensen met hooikoorts is honing uit de nabije omgeving bijvoorbeeld een bijdrage aan een beter immuunsysteem.”
“Honing is er in verschillende diktes en kleuren. De honing is onder meer via de website en een stalletje aan de deur te koop, indien voorradig, want dat is natuurlijk afhankelijk van seizoen en de bij zelf.”
