Hele grote kamers!
Deze methode van vissen raakte in zwang rond de jaren twintig van de vorige eeuw, zo’n honderd jaar geleden dus. Het werd voornamelijk toegepast bij het vissen op haring en ansjovis, waarbij het natuurlijk de bedoeling was dat de vis in de kamers zou zwemmen. Uiteraard moesten eerst de kamers worden gemaakt. Hiervoor moesten een flink aantal palen de zeebodem in, meestal met behulp van een handpompje. Tussen deze palen werden de netten gespannen. Deze waren soms wel 5 meter breed, zodat je een ruime kamer kreeg. Hoe groter de kamer, hoe meer vis, zal men gedacht hebben. Op zich wel logisch. De kamers waren meestal ovaal van vorm maar ook wel rond, dat noemden ze een “circus”. Ja, je kunt veel zeggen van die oude vissers maar ingenieus waren ze wel! Om de ingang van de kamer of het circus te markeren werd een stuk schutwant geplaatst, dat wel 100 tot 200 meter lang was. Op de tekening een voorbeeld van een ovale kamer met 27 netten van 5 meter! Eerder een balzaal dan een kamer, lijkt mij. De vis zwom tegen het schutwant aan en werd hierlangs de kamer in geleid.
Eenmaal in de kamer, kwamen de vissen er niet meer uit. Vraag mij niet waarom, maar dat was zo. Soms was er aan de kamer nog een zgn. vanghok bevestigd, waaruit de vis kon worden opgeschept. Op de tekening links te zien: een verankerd vanghok. Het was een typische getijde visserij, omdat de vissers alleen bij laag water bij de kamers konden komen. Dit gebeurde met behulp van een bijbootje, te zien op de foto.
Een lui leventje?
In de jaren na het gereedkomen van de Afsluitdijk werd de kamervisserij aan de noordkant van de dijk enorm populair. De vissers hoefden dan niet heel ver te varen naar visgronden op de Noordzee. De familie Lub met de EH 30 was één van hen. Jouke Lub vertelt erover in een artikel uit 1970. Nadat het vele werk van het maken van de kamers gedaan was, hadden ze een goed leven. ’s Ochtends vroeg werden de kamers leeggehaald, zij hadden er drie, en waren ze, als het tij mee zat, al om 12.00 uur los. Zij losten aan de afslag van Wieringen. Er bleef dan veel tijd over om te kaarten of te dammen in het vooronder, lekker bij de vuurduvel.
Ook de Urker visserman Jurie van den Berg, beter bekend als Rooie Juut van de UK 60, viste met kamers op de Waddenzee na de afsluiting. Hij woonde in die jaren in Makkum. Zijn kleinzoon, ook een Jurie van den Berg, vertelde het volgende spectaculaire verhaal.
Gevaarlijke bijvangst als medicijn
Op een dag bevond zich naast haring en ansjovis een grote pijlstaartrog in de kamer. Bij het ophalen van de netten om de vangst eruit te scheppen, klapperde het enorme beest door de kamer. Toen ze de netten ver genoeg hadden ingehaald om bij de gevaarlijke rog te kunnen, sprong oudste zoon Jan van den Berg met lieslaarzen aan en gewapend met een bijl, overboord. Hij wist het voor elkaar te krijgen om de gevaarlijke staart eraf te hakken. Hierna werd de enorme rog aan boord gehaald en gestript. Dit speciaal voor de lever.
Deze werd thuis te Makkum in een oude kous van grootmoeder op de achterstraat buiten opgehangen om uit te lekken, met als resultaat maar liefst 7 liter pijlstaartrogolie. Dit is en was een geliefd medicijn tegen reuma. Dit is geen visserslatijn want het verhaal is zelfs gepubliceerd in 1936 in het Friesch Dagblad, waarna de verzoeken om een beetje olie binnenstroomden vanuit heel Friesland.
Toen de haring minder werd in de Waddenzee, verminderde ook deze vorm van visserij om in jaren zestig helemaal te verdwijnen.
Bron: J, v.d. Berg, Wikipedia en Spiegel der Zeilvaart, 2e jaargang, nr. 2, 1 mei 1970
